Vraag het iemand die midden in een burn-out zit, hij of zij zal het hier vast niet mee eens zijn. En toch, na herstel, misschien zelfs pas jaren later, is het een life-changer voor velen die met een burn-out te kampen kregen. Toch dat bijzondere cadeau.
Wat ging er aan vooraf: roofbouw
Klachten genegeerd? Zeker! Een lange periode is geen of weinig aandacht gegeven aan de vele stress-signalen die in eerste instantie met name het fysieke lichaam gaf. Hoofdpijn en rugpijn zijn vaak te herleiden tot stress. Waarom besteden we zo weinig aandacht aan die klachten? Omdat we gewend zijn maar door te gaan. Omdat dat van ons verlangd wordt, of omdat we zelf vinden dat we niet moeten zeuren. Gewoon doorgaan. We grijpen naar medicatie en het probleem lijkt (even) verholpen.
Een korte periode stress is niet erg, het zet je aan tot actie, tot presteren en daadkracht. Maar als die stressperiode erg lang aanhoudt, er geen periode van ontspanning en bijtanken volgt, is overspanning en uiteindelijk een burn-out het gevolg. Ons hoofd is ontzettend goed in het negeren van stress-signalen. Aandacht besteden aan klachten betekent immers dat je moet gaan kijken wat er fout gaat. Meestal moet je iets op een andere manier gaan doen. En dat is niet altijd makkelijk, vraagt tijd en aandacht. Gewoon maar doorstruggelen is de weg van de minste weerstand.
Noodstop
Bij een burn-out geeft het lichaam een complete noodstop. Tot hier en niet verder. Uitgeput, opgebrand, tot weinig meer in staat. En zie dat maar weer eens op te bouwen. De periode die voorafging aan de burn-out is vaak lang, het herstel duurt minstens zo lang. Vergelijk het met een berg af lopen, vaak niet al te moeilijk, je kunt misschien steeds sneller. Maar dan weer omhoog, dat vraagt tijd en veel meer inspanning.
De quick-fix bij een burn-out? Is er niet. Haastige spoed is zelden goed. Er is tijd nodig voor allereerst fysiek herstel, vervolgens moet er serieus aandacht worden besteed aan wat er misging. En vooral, wat zijn iemands valkuilen, zit deze persoon op de juiste plek in een organisatie, zijn er veranderingen noodzakelijk in de werk- of persoonlijke omstandigheden, hoe leert iemand anders om te gaan met stressvolle situaties, die zich ongetwijfeld weer voordoen. Serieus werk dus.
Niets doen is een slechte optie
Ook zonder begeleiding van een psycholoog of gespecialiseerde coach zal iemand met een burn-out weer opkrabbelen na verloop van tijd. Met rust kom je een heel eind. Al is die rust vaak moeilijk te zoeken. Ook al ben je niet aan het werk, je thuissituatie draait immers gewoon door. De vraag is ook of iemand zonder goede begeleiding de vertaalslag weet te maken tussen oorzaak, gevolg, en hoe nu anders verder. Herhaling van een burn-out ligt op de loer.
Terug naar dat cadeau. Wat maakt een burn-out achteraf gezien nou vaak zo waardevol? In een begeleidingstraject is aandacht voor ‘Wie ben ik, wat wil ik, wat kan ik’. Het is een periode waarin je gedwongen wordt te gaan analyseren of je op je plek zit, of je je vroegere dromen en verlangens wel volgt. Ben je ongemerkt in de rat-race van een leven beland dat je eigenlijk niet voor ogen had?
Goed in je vel, overzicht op je werk- en persoonlijke situatie. Op een andere manier weer kunnen genieten van het leven.
Goed werkgeverschap
In goed werkgeverschap zit ook de juiste begeleiding voor uitgevallen werknemers of mensen die dreigen uit te vallen. Blijf alert, veel stressklachten hadden eerder aangepakt kunnen worden. Heb je goed door wat er in de organisatie en bij de mensen speelt? Ga in de loop van het hersteltraject samen om de tafel zitten. Wat is er nodig om de draad weer voorzichtig op te pakken? Rustig laten opbouwen, niet te snel weer topprestaties verlangen.
Laat begeleiding door een psycholoog lang op zich wachten? Er zijn veel coaches met een specialisatie in stress- en burn-out klachten. Met een aanzienlijk kortere en vaak helemaal geen wachttijd. Investeren in werknemers loont zeker de moeite. Een werknemer die goed herstelt en op zijn juiste plek in de organisatie zit, is immers weer een waardevolle kracht.
Meer weten over een preventief begeleidingstraject of na uitval, voor jezelf of voor je werknemers?
Anja Poot, Stress- en burn-outcoach, Coachingbij22.nl
Aangesloten bij NOBCO en de Stichting Burnout en Stress